"L'orgie parisienne"

To 1975 o Andrej Zulawski, εκθέτει στο εκράν τους λογοτεχνικούς ήρωες του Κristofer Frank, από το βιβλίο του "Αμερικάνικη Νύχτα". Φαντάζομαι πως ελάχιστα τους ενόχλησε, μιας και γι'αυτούς " Σημασία έχει ν'αγαπάς ".

Βaroque extravaganza ενός παρανοϊκού, art house αριστούργημα, πολιτικό φιλμ τραβεστί, ή απλώς ένα μελόδραμα, ότι και αν ισχύει, το μόνο βέβαιο είναι πως, καμία ταμπέλα δεν μπορεί να σε προφυλάξει από την έντονη ακτινοβολία του.

Αν το καλοσκεφτώ όμως, η απλούστερη και ασφαλέστερη προσέγγιση, είναι αυτή του μελοδράματος: Ο Servais, freelance φωτογράφος,αν και αποφασισμένος να κόψει τις παρτίδες με τον εργοδότη του, πορνοπαραγωγό Mazeli, υπαναχωρεί, ζητώντας του κεφάλαια για το  ανέβασμα του Ριχάρδου του ΙΙΙ, για χάρη της Νadine Chevalier.  Ηθοποιός στην δεύτερη νιότη της, η Nadine εργάζεται για τα προς το ζειν, σε δευτεροκλασάτες παραγωγές. Ηθικά καθηλωμένη στην σκιά του απόμακρου συζύγου και σωτήρα της, αδυνατεί ν'ανταποκριθεί στον έρωτα του Servais.

Decor λοιπόν, τα κυκλώματα πορνογραφίας, το eurotrash των seventies. Decor φωτισμένα ανελέητα από ηλεκτρικούς,ανακριτικούς προβολείς,  μουσκεμένα από ψεύτικο αίμα και τα δάκρυα της Nadine, που εκλυπαρεί τον Servais να πάψει να καταγράφει με τον φακό την κατάντια της. Είναι λέει, πολύ καλύτερη ηθοποιός από αυτό. Και είναι όντως στην καλύτερη στιγμή της καρριέρας της η Romy Schneider, που παραδίδει μια σπαραχτική ερμηνεία, τσαλακώνοντας όπως ποτέ πριν, την εικόνα μίας δίχως προηγούμενο καλλονής.

Δεν ήταν όμως τόσο η εύθραυστη Νadine, όσο μία σειρά από αποκρουστικές ανθρώπινες καρικατούρες, που εγκλώβισαν το βλέμμα μου.Υπήκοοι-γελωτοποιοί στο πορνογραφικό φέουδο, γροτέσκες φιγούρες, μακιγιαρισμένες φριχτά, ζαρωμένες από το χρόνο, με αναίδεια ξεσκεπάζουν στον φακό την ασχήμια τους. Θλιβεροί τρόφιμοι ψυχιατρείου (της βιομηχανίας του θεάματος? του μαζικού αυνανισμού?) περιφέρονται στο φιλμ, εντίνοντας την αίσθηση παρακμής.

Μέσα σ'αυτήν την πινακοθήκη αποτρόπαιων πορτραίτων, είναι η μορφή του Klaus Kinski, στην πλέον περίοπτη θέση. Mορφή συνώνυμο της εκκεντρικότητας, της έντονης σεξουαλικότητας και τελικά της ίδιας της παράνοιας. Ο Κinski μεταξύ  άλλων υπήρξε: αιχμάλωτος σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, τρόφιμος σε άσυλο ψυχοπαθών, αποτυχημένος αυτόχειρας. Η καρριέρα του θα μπορούσε να είναι το χρονικό μιας διαρκούς εκπόρνευσης του ταλέντου του ( με περιστασιάκα διαλείμματα - βλ.συνεργασίες με W.Herzog) σε καλοπληρωμένα spaghetti western και exploitation φιλμ πάσοις φύσεως. Kαι δεν ήταν αυτα τα b movies, αλλά η δουλειά του στον Άμλετ, που έκανε τον Zulawski να του εμπιστευθεί τον ρόλο του Κarl Zimmer, του ηθοποιού, που μέσα στο φιλμ, θα είναι ο Ριχάρδος ο τρίτος.

Μου είναι δύσκολο να μην επανέλθω στα χαρακτηριστικά αυτού του προσώπου, που διαπερνουν με ορμή το σελιλόιντ για να καρφωθούν στην μνήμη. Δεν θα μπορούσε να είχε διατυπωθεί καλύτερα: " Όταν ήταν τριάντα, ο Κinski έμοιαζε με διασταύρωση Μick Jagger και Rudolf Nureyev, φαύνος και δαίμονας."(David Thomson, American film, Μάιος 1980).

Είκοσι χρόνια μετά, το σπάνιο αυτό υβρίδιο έχει μεταλλαχτεί, και η φιγούρα του παραπέμπει τραγικά στις αυτο-προσωπογραφίες του Egon Schiele.

Φιγούρες παραμορφωμένες (σαν το δύσμορφο σώμα του Ριχάρδου), κορμιά ταλαιπωρημένα,  αφαιμαγμένα από ερωτικό σφρίγος, και εμποτισμένα με άφθονη σεξουαλικότητα. Γραμμές έντονες, γωνιώδεις, ψχές μόνες σε κατάσταση αγωνίας.

Στο φιλμ Klimt του 2006, ο Nikolai Kinski, γιός του Κlaus, είναι ο Εgon Schiele.


Nέος ο Kinski, μετά τον πόλεμο, εκτονώνει την πληθωρική του προσωπικότητα στην θεατρική σκηνή της Γερμανίας. Αυτό που τον γοητεύει όμως, είναι οι "Ρομαντικοί" του 19ου αιώνα, μεταξύ αυτών και ο Rimbaud.


Και είναι στίχοι του Rimbaud, αυτοί που ψελλίζει, ο ετοιμοθάνατος φίλος του Servais, λίγο πριν το τέλος του.


Πρόκειται για μια στροφή από το έργο του "Παρισινό όργιο ή το Παρίσι ξανακατοικείται",ένα σαρκαστικό, πολιτικό σχόλιο, πάνω στην επανόδο στην εξουσία των αστών το 1871. 

Στο ποίημα αυτό, το Παρίσι είναι μία πόρνη, που όμως στα πρώτα σημάδια αδυναμίας των αφεντικών της, θα ανακάμψει, και ο Rimbaud, εκφράζει την ελπίδα του απευθύνοντάς της τα παρακάτω, μέχρι την τελευταία στροφή όπου συνειδητοποιεί ότι το "όργιο" είναι πλέον καθεστώς.

" ...

Ο Ποιητής σου λέει: υπέροχον είναι το κάλος σου

Η καταιγίδα ευλόγησε την υπέρτατη ποίησή σου

Η γιγάντια μάζωξη δυνάμεων σε θωράκισε

Το έργο σου ολοκληρώθηκε, επιθανάτιος ο ρόγχος σου, Πόλη εκλεκτή!

Κλείσε στην καρδιά σου τις κραυγές της βαριάς σάλπιγγας

O Ποιητής θα μαζέψει τον θρήνο των ατιμασμένων

Το μίσος των καταπιεσμένων, την κραυγή των παραπεταμένων

Kαι οι αχτίδες της αγάπης του θα μαστιγώσουν τις γυναίκες

Οι στίχοι του θα εκτοξευθούν, ειδού! ειδού! εγκληματίες!

- Κοινωνία, όλα είναι ξανά εν τάξη! τα όργια

βγάζουν το αρχέγονο βογκητό τους σε ρωμαϊκούς οίκους ανοχής

Kαι οι καπνοί αφηνιασμένοι  στα αναμμένα τοιχώματα

φλέγονται τρομαχτικά στους θολούς αιθέρες!"

Τελικά όμως, η πολιτική διάσταση του φιλμ, δεν θα πρέπει να ξενίζει. Στο παρελθόν, καλλιτέχνες, όπως ο Douglas Sirk, χρησιμοποίησαν αυτό το δημοφιλές, λαϊκό είδος, το μελόδραμα, για να σχολιάσουν το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζουν, ερωτεύονται και υποφέρουν οι ήρωές τους.

Στην προκειμένη όμως περίπτωση, κάτι τέτοιο ίσως έχει απωθηθεί στον "τελευταίο εξώστη" του φιλμ. Γιατί σε πρώτο πλάνο είναι το συναίσθημα.

To φιλμ ξεκινά και τελειώνει με την Νadine πάνω από έναν αιμόφυρτο άνδρα. Στην πρώτη περίπτωση, πρόκειται για έναν ηθοποίο, στα γυρίσματα του "Nymphocula", ενώ στην δεύτερη για τον Servais. Στις πρόβες του φιλμ, η Νadine υφίσταται αφόρητη πίεση από την σκηνοθέτηδα, ν'απευθύνει πειστικά το σ'αγαπώ στον συμπρωταγωνιστή της. Ένα τέτοιο σ'αγαπώ ζητά και ο Servais. To φιλμ λοιπόν θα μπορούσε να είναι αυτό, η διαδρομή από το fiction στο αληθινό. Η διαδρομή μέχρι το πραγματικό σ'αγαπώ.

Αντί επιλόγου:


Το μουσικό θέμα, το largo του Georges Delerue είναι σαρωτικό. Τόσο φυσικό, τόσο αυτόματο, τόσο ιδανικό, σαν τον τόπο που θα ήθελες να κατοικήσεις για πάντα. Έναν τοπό όπου "σημασία έχει ν'αγαπάς".